قرص افدرین (Ephedrine) یک داروی مهم در دنیای پزشکی است که هم در درمان بعضی از بیماری‌ها کاربرد دارد و هم ممکن است برای کاهش وزن یا بهبود عملکرد ورزشی استفاده شود. با این حال، این دارو می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، آگاهی از تاثیرات، عوارض جانبی و نحوه مصرف صحیح آن از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر می‌خواهید در مورد قرص افدرین و جنبه‌های مختلف آن اطلاعات بیشتری داشته باشید، این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.
فهرست محتوا
کاربرد قرص افدرین
افدرین دارویی است معمولا برای تسکین علائم خفیف آسم مانند خس‌خس سینه و تنگی نفس استفاده می‌شود. البته بعضی از افراد ممکن است از محصولات حاوی آن برای کاهش وزن یا بهبود عملکرد ورزشی هم استفاده کنند.
اما مصرف قرص افدرین برای لاغری توصیه نمی‌شود. چون در سال ۲۰۰۴ سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از آن را در محصولات کاهش وزن به دلیل عوارض خطرناکی نظیر حمله قلبی و تشنج ممنوع اعلام کرده است. این موضوع در مورد استفاده از قرص افدرین در بدنسازی و سایر ورزش‌ها هم صادق است. چرا که نام Ephedrine در فهرست داروهایی که سازمان‌های ورزشی مصرف آن‌ها را برای ورزشکاران منع کرده‌اند، آمده است.
نحوه مصرف قرص افدرین
از این دارو دقیقا طبق دستور پزشک استفاده کنید. شما می‌توانید قرص افدرین را همراه با غذا یا بدون آن بخورید. استفاده از دارو همراه با غذا از تحریک معده و بروز مشکلات گوارشی جلوگیری می‌کند.
در صورتی که استفاده از دارو را فراموش کردید، در اسرع وقت آن را مصرف کنید. اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، از دوز فراموش‌شده صرف‌نظر کنید و نوبت بعدی دارو را در ساعت مقرر بخورید. هرگز برای جبران، دوز دارو را ۲ برابر نکنید.
بیشتر بدانید: قرص مونته لوکاست
عوارض قرص افدرین
اگر عوارض زیر بیش از یک ساعت ادامه داشتند یا به تدریج بدتر شدند، با پزشک خود تماس بگیرید:
- سرگیجه
- سردرد
- حالت تهوع
- لرزش
- از دست دادن اشتها
- بی‌قراری
- بی‌خوابی
- تحریک معده
عوارض جانبی جدی
گاهی‌اوقات ممکن است قرص افدرین به عوارض جانبی جدی منجر شود. در ادامه به تعدادی از این عوارض اشاره می‌کنیم.
۱. واکنش‌های آلرژیک شدید
اگر یکی از علائم زیر را تجربه کردید، مصرف دارو را متوقف کنید و فورا نزد پزشک بروید:
مشکلات تنفسی یا خس‌خس سینه
- تپش قلب
- تب
- تورم غدد لنفاوی
- تورم صورت، لب‌ها، دهان، زبان یا گلو
- مشکل در بلع یا سفت شدن گلو
- خارش، بثورات پوستی یا برجستگی‌های قرمز کم‌رنگ روی پوست (کهیر)
- حالت تهوع یا استفراغ
- سرگیجه، سبکی سر یا غش
- کرامپ معده
- درد مفاصل
بیشتر بدانید: قرص کلماستین
۲. حمله قلبی و سکته مغزی
قرص افدرین می‌تواند خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد و منجر به مرگ شود. این خطر در افراد مبتلا به فشار خون بالا یا بیماری قلبی و کسانی که از دوزهای بالای این دارو استفاده می‌کنند، بیشتر است. اگر در حین مصرف Ephedrine با علائم زیر مواجه شدید، فورا به دنبال درمان بروید:
- احساس درد یا فشار در قفسه سینه
- احساس درد در پشت، فک، گلو یا بازو
- ضربان قلب سریع یا غیر طبیعی
- مشکل در تنفس
- عرق کردن، ناراحتی معده، استفراغ یا سرگیجه
- ضعف ناگهانی در یک طرف بدن
- سردرد ناگهانی و شدید
- گفتار نامفهوم
۳. افزایش فشار خون
اگر سابقه فشار خون بالا داشته باشید، قرص افدرین ممکن است بیماری‌تان را تشدید کند. اگر در حین مصرف این دارو فشار خون سیستولیک شما بالاتر از ۱۸۰ میلی‌متر جیوه یا فشار خون دیاستولیک‌تان بالاتر از ۱۲۰ میلی‌متر جیوه بود، فورا به پزشک مراجعه کنید. افزایش فشار خون ممکن است محسوس نباشد، اما مراقب علائم زیر باشید و در مورد آن‌ها با پزشک مشورت کنید:
- سردرد شدید ناگهانی
- درد قفسه سینه
- سرگیجه یا گیجی
- مشکل در تنفس
- حالت تهوع یا استفراغ
- تاری دید یا سایر مشکلات بینایی
- اضطراب
- وزوز گوش
- خونریزی بینی
بیشتر بدانید: قرص لووفلوکساسین ۵۰۰ برای چیست؟
۴. تشنج
تعدادی از مصرف‌کنندگان این دارو اعلام کرده‌اند که دچار تشنج شده‌اند. انواع مختلفی از تشنج وجود دارد که تشخیص بعضی از آن‌ها آسان نیست. اگر علائم زیر را تجربه کردید، مصرف دارو را متوقف کنید و با پزشک خود تماس بگیرید:
- انقباض عضلانی، لرزش یا سایر حرکات کنترل‌نشده
- سفت شدن دست و پا
- احساس اضطراب، عصبی بودن، گیجی یا ترس
- احساس سرگیجه یا سبکی سر
- زمین خوردن یا از دست دادن هوشیاری
موارد احتیاط یا منع مصرف
برای اینکه خطر عوارض جدی قرص افدرین را به حداقل برسانید، لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
- از این دارو بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید. همچنین آن را در اختیار دیگران قرار ندهید؛ حتی اگر بیماری آن‌ها مشابه شرایط شما به نظر می‌رسد.
- اگر به Ephedrine یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
- در مورد تمام داروها، مکمل‌های غذایی یا محصولات گیاهی مصرفی خود با پزشک صحبت کنید. همچنین به پزشک بگویید که در آینده ممکن است مصرف کدام داروها یا مکمل‌ها را شروع کنید. چون ممکن است با افدرین تداخل داشته باشند و عوارض جدی ایجاد کنند.
- در مورد سابقه ابتلا به هر نوع بیماری به‌خصوص مشکلات قلبی (از جمله ضربان قلب سریع یا نامنظم)، فشار خون بالا، دیابت، اختلالات غده تیروئید، تشنج، گلوکوم (آب سیاه)، مشکل در ادرار کردن به دلیل بزرگ شدن غده پروستات و مشکلات سلامت روان با پزشک صحبت کنید.
- قرص Ephedrine ممکن است باعث سرگیجه شود. تا زمانی متوجه نشده‌اید چه واکنشی به این دارو نشان می‌دهید، رانندگی نکنید یا کار دیگری که ممکن است خطرناک باشد انجام ندهید.
- اگر به دیابت مبتلا هستید، باید بدانید که این دارو ممکن است روی قند خون شما تاثیر بگذارد. بنابراین سطح قند خون‌تان را به طور منظم اندازه بگیرید و از پزشک بپرسید که آیا لازم است دوز داروهای دیابت را تغییر دهید یا خیر.
- اگر علائم شما در عرض هفت روز بهبود نیافت، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین در صورت بروز تب با پزشک تماس بگیرید.
علاوه بر این، توصیه می‌شود در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر نزد پزشک بروید. چون این‌ها علائمی هستند که نشان می‌دهند آسم شما ممکن است بدتر شود:
- علائم شما در عرض یک ساعت پس از مصرف دارو بهبود نمی‌یابد یا بدتر می‌شود.
- در یک هفته بیش از ۲ حمله آسم دارید.
تداخلات دارویی قرص افدرین
داروهایی که می‌توانند با این قرص تداخل داشته باشند عبارت‌اند از:
- مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI) که برای درمان افسردگی یا بیماری پارکینسون تجویز می‌شوند
- محصولات حاوی کافئین که اغلب برای کاهش وزن و سردرد استفاده می‌شوند
- سودوافدرین و فنیل افرین که به رفع احتقان بینی کمک می‌کنند
- داروهای محرک مانند متیل‌فنیدات، لیزدگزامفتامین یا آمفتامین که علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) را کنترل می‌کنند
- سایر داروهای حاوی افدرین
- کورتیکواستروئیدها که برای درمان بیماری‌های التهابی خاص، آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) تجویز می‌شوند
- تئوفیلین که آسم یا سایر مشکلات تنفسی را درمان می‌کند
- آگونیست‌ها بتا-۲ مانند آلبوترول، آرفورموترول، لوالبوترول، فورموترول، اولوداترول و سالمترول که معمولا برای درمان آسم یا COPD استفاده می شوند
- داروهای کاهش وزن
- داروهای ضد افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روان
ممکن است در این مقاله به تمام تداخلات دارویی قرص Ephedrine اشاره نشده باشد. بنابراین لازم است در مورد تمام داروها و مکمل‌های مصرفی خود با پزشک صحبت کنید.
بیشتر بدانید: قرص هیدروکسی زین
فعل و انفعالات قرص افدرین در بدن
قرص افدرین یک ضد احتقان و گشادکننده برونش است. این دارو با کاهش تورم و انقباض رگ‌های خونی در مجرای بینی و همچنین گشاد کردن مجاری تنفسی ریه به شما اجازه می‌دهد راحت‌تر نفس بکشید.
بیشتر بدانید: قرص لوراتادین
افراد آسیب‌پذیر
بعضی از افراد ممکن است لازم باشد از مصرف قرص افدرین بپرهیزند یا از این دارو با احتیاط استفاده کنید. این افراد عبارت‌اند از:
- سالمندان: افراد مسن در مقایسه با دیگران به اثرات Ephedrine حساسیت بیشتری دارند.
- کودکان: ایمنی و اثربخشی این دارو در کودکان تایید نشده است.
- زنان باردار: مشخص نیست که آیا این دارو می‌تواند به جنین آسیب برساند یا خیر. اگر در حین مصرف Ephedrine باردار شدید، با پزشک در مورد فواید و عوارض احتمالی آن صحبت کنید.
- زنان شیرده: افدرین در شیر مادر دفع می‌شود. اگر به فرزندتان شیر می‌دهید، از پزشک بپرسید که آیا می‌توانید از این دارو استفاده کنید یا خیر.
کلام پایانی
در این مقاله به این سوال که قرص افدرین چیست و چه فواید و عوارضی دارد، پاسخ دادیم. اگر در مورد این دارو به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، با فوق تخصص ریه مشورت کنید. برای این کار می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و ویزیت آنلاین متخصص ریه بگیرید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص ریه به متخصص مد نظر خود مراجعه کنید.
سوالات متداول
قرص افدرین در داروخانه‌ها فقط برای اهداف درمانی و تسکین مشکلات ریوی به فروش می‌رسد. بعضی از افراد ممکن است از محصولات حاوی آن برای کاهش وزن یا بهبود عملکرد ورزشی هم استفاده کنند. اما این کار به دلیل احتمال بروز عوارض خطرناک توصیه نمی‌شود.
از این دارو در حین بیهوشی برای درمان افت فشار خون استفاده می‌شود.
خیر. قرص افدرین مخدر نیست؛ بلکه جزء داروهای محرک سیستم عصبی طبقه‌بندی می‌شود.
