قرص ترانگزامیک اسید؛ دارویی برای کنترل خون‌ریزی‌های شدید

قرص ترانگزامیک اسید (Tranexamic acid) دارویی است که از تجزیه لخته‌های خون توسط آنزیم‌های بدن جلوگیری کرده و به کاهش خون‌ریزی کمک می‌کند. قرص ترانگزامیک اسید معمولا برای زنانی که خون‌ریزی شدید قاعدگی را تجربه می‌کنند، تجویز می‌شود. همچنین این دارو برای کاهش خطر خون‌ریزی شدید در جراحی‌ها نیز استفاده می‌شود. در ادامه این مقاله از مجله سلامت درمانکده بررسی خواهیم کرد که قرص ترانگزامیک اسید برای چیست، چه عوارضی دارد و بهترین روش مصرف آن چگونه است.

اطلاعات شناسنامه‌ای قرص ترانگزامیک اسید

اطلاعات شناسنامه‌ای قرص ترانگزامیک اسید 250 و سایر دوزهای آن را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:

عناوین	توضیحات
چکیده راهگشای دارو	این دارو عمدتا برای درمان یا پیشگیری از خون‌ریزی شدید در شرایط مختلف پزشکی استفاده می‌شود.
نام دارو	این دارو با نام ترانگزامیک اسید [tran-ex-AM-ik-AS-id] شناخته می‌شود.
برند دارو	این دارو با نام تجاری سیکلو‌کاپرون (Cyklokapron) به بازار عرضه می‌شود.
بک‌گراند دارو	اسید ترانگزامیک مکانیسم عملکردی مشابه اسید آمینوکاپروئیک (Aminocaproic Acid) دارد؛ اما حدود ۱۰ برابر قوی‌تر است. این دارو اولین بار در سال ۱۹۵۷ ثبت اختراع شد و در سال ۱۹۸۶ تاییدیه اولیه خود را در ایالات متحده دریافت کرد.
نوع دارو	این دارو از نوع مولکول کوچک (Small Molecule) است.
گروه دارو	این دارو در گروه داروهای تایید‌شده قرار دارد.
ساختار دارو
فرمول شیمیایی	C8H15NO2

روش مصرف قرص ترانگزامیک اسید

هنگام مصرف این دارو به نکات زیر توجه کنید:

• پیش از خوردن دارو، دستورالعمل‌های مصرف آن که در جعبه دارو قرار دارد را با دقت مطالعه کنید.
• قرص‌ها را کامل ببلعید و از جویدن یا خرد کردن آن‌ها خودداری کنید.
• این دارو را می‌توانید با یا بدون غذا مصرف کنید؛ اما خوردن دارو همراه با غذا می‌تواند به کاهش عوارض جانبی گوارشی مانند تهوع کمک کند.
• بهترین زمان مصرف قرص ترانگزامیک اسید توسط پزشک مشخص می‌شود؛ بنابراین درباره زمان مصرف دارو با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
• اگر این دارو را برای کاهش خون‌ریزی در دوران قاعدگی استفاده می‌کنید، بهتر است سه‌بار در روز و به‌طور منظم دارو را بخورید.
• این دارو معمولا برای دوره‌های کوتاه‌مدت تجویز می‌شود؛ بنابراین از مصرف بیش‌از‌حد آن خودداری کنید.
• اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید و اگر نوبت مصرف دوز بعدی رسیده بود از خوردن دوز فراموش‌شده خودداری کنید.

عوارض مصرف قرص ترانگزامیک اسید

با اینکه این دارو به‌طور کلی ایمن است؛ اما در برخی افراد باعث بروز عوارض جانبی می‌شود. عوارض جانبی شایع این دارو شامل موارد زیر هستند:

• سردرد
• درد کمر
• درد عضلات یا مفاصل
• مشکلات سینوس و بینی
• درد معده
• خستگی

بیشتر بدانید: قرص روکین

این عوارض معمولا خفیف هستند و نیازی به مراجعه به پزشک ندارند؛ مگر اینکه ادامه یابند یا شدیدتر شوند. عوارض جانبی جدی، نادر هستند و عبارت‌اند از:

• واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش، تورم صورت، لب‌ها یا زبان
• مشکلات تنفسی
• اختلال یا تغییر در بینایی
• عوارض ترومبوآمبولیک مانند درد ناگهانی یا شدید در قفسه سینه، پاها، سر یا کشاله ران
• تشنج

اگر هر یک از این عوارض جانبی جدی را تجربه کردید، توصیه می‌کنیم فورا به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه کنید. همچنین در صورت مصرف بیش‌از‌حد دارو ممکن است علائمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه، تغییرات در بینایی، تغییرات خلقی، لرزش یا حرکات غیرقابل کنترل و بثورات پوستی داشته باشید. بدین‌ترتیب، از مصرف این دارو بدون تجویز پزشک خودداری کنید.

موارد احتیاط پیش از مصرف یا منع مصرف

قبل از مصرف این دارو به نکات زیر توجه کنید:

• استفاده از این دارو در بیماران مبتلا به اختلالات ترومبوآمبولیک فعال مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT)، آمبولی ریوی (PE) یا ترومبوز مغزی به‌دلیل خطر تشدید این شرایط ممنوع است.
• مصرف این دارو در بیماران مبتلا به خون‌ریزی زیر عنکبوتیه ممنوع است؛ زیرا ممکن است منجر به ادم مغزی (Cerebral Edema) و انفارکتوس مغزی (Cerebral Infarction) شود.
• مصرف قرص ترانگزامیک اسید در شیردهی باید تحت نظارت پزشک انجام شود.
• از آنجا که این دارو عمدتا بدون تغییر از طریق ادرار دفع می‌شود، بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی ممکن است به تنظیم دوز نیاز داشته باشند تا از تجمع دارو و مسمومیت احتمالی جلوگیری شود.
• در صورتی که به عفونت مثانه یا لوسمی (سرطان خون) مبتلا هستید، قبل از مصرف دارو این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
• این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود؛ بنابراین توصیه می‌کنیم بعد از مصرف دارو، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید.
• اثرات قرص ترانگزامیک اسید در بارداری به‌طور کامل مشخص نشده است؛ بنابراین توصیه می‌کنیم استفاده از آن در دوران بارداری با احتیاط انجام شود.
• در صورتی که به این دارو حساسیت دارید از مصرف آن بپرهیزید.
• اگر سابقه سکته مغزی، لخته خون یا خون‌ریزی در مغز دارید، این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

بیشتر بدانید: اسم قرص قطع پریود

تداخلات دارویی قرص ترانگزامیک اسید

این دارو می‌تواند با داروهای مختلفی تداخل داشته باشد و ممکن است اثربخشی آن‌ها را تغییر داده یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. تداخلات دارویی قابل توجه عبارت‌اند از:

• داروهای ضد انعقاد (رقیق‌کننده‌های خون): ترکیب قرص ترانگزامیک اسید با داروهای ضد انعقاد (Anticoagulants) مانند وارفارین (Warfarin) یا هپارین (Heparin) ممکن است اثربخشی هر ۲ دارو را کاهش دهد و به افزایش خطر خون‌ریزی یا لخته شدن منجر شود.
• داروهای ضد بارداری هورمونی: استفاده از قرص ترانگزامیک اسید همراه با داروهای ضد بارداری هورمونی (Hormonal Contraceptives) از جمله قرص‌های ضدبارداری، چسب‌های پوستی یا دستگاه‌های داخل رحمی (IUD)، ممکن است خطر وقوع عوارض ترومبوآمبولیک (لخته‌های خون) را افزایش دهد. این خطر در افرادی که سیگار می‌کشند بیشتر است.
• کمپلکس ضد مهارکننده انعقاد (Anti-Inhibitor Coagulant Complex): این دارو که برای مدیریت خون‌ریزی در بیماران مبتلا به هموفیلی استفاده می‌شود، ممکن است با قرص ترانگزامیک اسید تداخل داشته و خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.
• کلرپرومازین (Chlorpromazine): یک داروی ضد روان‌پریشی است که در صورت مصرف همزمان با قرص ترانگزامیک اسید ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.
• ترتینوئین (Tretinoin): این دارو در درمان برخی انواع لوسمی استفاده می‌شود و مصرف همزمان آن با قرص ترانگزامیک اسید ممکن است خطر عوارض خون‌ریزی را افزایش دهد.

قیمت قرص ترانگزامیک اسید

این دارو از جمله داروهای نسبتا ارزان به‌ شمار می‌رود. با این حال، قیمت دقیق آن ممکن است بر اساس شرکت تولیدکننده، دوز دارو و محل خرید متفاوت باشد. برای اطمینان از قیمت دقیق و به‌روز، بهتر است با داروخانه‌های معتبر تماس بگیرید یا به آن‌ها مراجعه کنید.

فعل و انفعالات دارو در بدن

این دارو با جلوگیری از فعال شدن پلاسمینوژن (ماده‌ای که لخته خون را تجزیه می‌کند)، از تشکیل فیبرینولیز (فرآیند حل شدن لخته) جلوگیری می‌کند. این اسید با اتصال به چند نقطه خاص به‌ویژه نقطه‌ای که به فیبرین (ماده‌ای که لخته خون را می‌سازد) متصل می‌شود، مانع از تجزیه آن می‌شود. بدین‌ترتیب، لخته خون پایدار باقی می‌ماند و از خون‌ریزی جلوگیری می‌شود.

بیشتر بدانید: مصرف فولیک اسید در زمان قاعدگی

بیماری‌های مرتبط با قرص ترانگزامیک اسید

این دارو ممکن است باعث اختلالات بینایی از جمله تغییر در دید رنگی شود. همچنین گزارش‌هایی از لخته‌‌شدن خون بعد از مصرف این دارو مانند ترومبوز ورید عمقی (Deep Vein Thrombosis) یا آمبولی (Pulmonary Embolism) ریه دیده شده است؛ اگرچه این موارد نادر هستند.

افراد آسیب‌پذیر در مقابل قرص ترانگزامیک اسید

مصرف این دارو برای گروه‌های زیر باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک انجام شود:

• افراد مبتلا به اختلال انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC)
• افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی
• افراد مبتلا به خون‌ریزی زیر عنکبوتیه
• افراد مبتلا به اختلال در دید رنگ

بیشتر بدانید: مفنامیک اسید

کاربرد قرص ترانگزامیک اسید

قرص ترانگزامیک اسید یک ترکیب مصنوعی از اسید آمینه لیزین است که به‌عنوان یک عامل ضد فیبرینولیتیک برای جلوگیری از خون‌ریزی‌های شدید استفاده می‌شود. کاربردهای این دارو عبارت‌اند از:

۱. ترانگزامیک اسید در قاعدگی

این دارو معمولا برای مدیریت خون‌ریزی‌های شدید قاعدگی (منوراژی) تجویز می‌شود. همچنین قرص ترانگزامیک اسید برای لکه بینی قاعدگی نیز موثر است. این دارو با مهار فرآیند فیبرینولیز (تجزیه لخته‌های خون) و تثبیت لخته‌های خون، می‌تواند خون‌ریزی‌های غیرعادی را کاهش دهد؛ به‌ویژه در مواردی که لکه‌بینی به دلیل اختلالات هورمونی ایجاد می‌شود.

بیشتر بدانید: آمپول پروژسترون

۲. ترانگزامیک اسید برای پوست

تحقیقات نشان داده است که مصرف کپسول ترانگزامیک اسید برای پوست نیز مفید است. این دارو با مهار تولید ملانین، به ایجاد رنگ پوست یکنواخت‌تر کمک می‌کند. همچنین این دارو در ترکیب سرم‌ها، کرم‌های شب و محصولات دور چشم نیز استفاده می‌شود.

بیشتر بدانید: قرص مدروکسی پروژسترون

۳. ترانگزامیک اسید در خونریزی

این دارو برای درمان خون‌ریزی شدید قاعدگی و پیشگیری از خون‌ریزی در بیماران هموفیلی تایید شده است. همچنین در مدیریت خون‌ریزی پس از جراحی‌های دندان‌پزشکی مانند کشیدن دندان در افراد هموفیلی، استفاده می‌شود.

راهنمای پزشک

قرص ترانگزامیک اسید دارویی است که به جلوگیری از تجزیه لخته‌های خون و کاهش خون‌ریزی کمک می‌کند. این دارو عمدتا برای درمان خون‌ریزی شدید قاعدگی، پیشگیری از خون‌ریزی در جراحی‌ها و مدیریت خون‌ریزی در بیماران هموفیلی استفاده می‌شود. عوارض جانبی آن معمولا خفیف است؛ اما در موارد نادر می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات تنفسی شود.

دقت داشته باشید که مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک انجام شود؛ به‌ویژه در افرادی که به اختلالات ترومبوآمبولیک یا نارسایی کلیوی مبتلا هستند. در صورت هرگونه سوال در مورد نحوه استفاده از دارو می‌توانید از فوق تخصص هماتولوژی مشاوره دریافت کنید.

شما می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص هماتولوژی آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص هماتولوژی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منبع: drugs | go.drugbank