کرامپ یا گرفتگی عضلات پا یک مشکل شایع است که با انقباضات دردناک و غیر ارادی مشخص میشود و چند ثانیه یا چند دقیقه طول می‌کشد. این مشکل بر خواب، فعالیت بدنی و کیفیت زندگی شما تاثیر می‌گذارد و گاهی‌اوقات می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. در این مقاله از مجله درمانکده دلایل کرامپ پا را بررسی می‌کنیم و راه‌های مقابله با این مشکل را توضیح می‌دهیم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
گرفتگی عضلات پا به چه علت است؟
بعضی از انقباضات عضلانی بدون هیچ دلیل مشخصی اتفاق می‌افتند. به این انقباضات «ایدیوپاتیک» می‌گویند. در سایر موارد کرامپ پا می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:
- کاهش خون‌رسانی به عضلات
- استرس
- ورزش شدید
علاوه بر این، مصرف دارو می‌تواند علت گرفتگی عضلات پا به مدت طولانی باشد. داروهایی که ممکن است به بروز این مشکل منجر شوند شامل موارد زیر هستند:
- سالبوتامول+ایپراتروپیوم (کامبیونت)
- استروژن کونژوگه
- کلونازپام
- دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور)
- گاباپنتین
- ناپروکسن
- پرگابالین
- استاتین‌ها
- زولپیدم
- سرترالین
- فلوکستین
- سلکوکسیب
- داروهای شیمی‌درمانی
هرگز بدون مشورت با پزشک دوز داروی خود را تغییر ندهید یا استفاده از آن را متوقف نکنید. اگر فکر می‌کنید یک داروی خاص در گرفتگی عضلات پا نقش دارد، با پزشک در مورد این موضوع صحبت کنید. در بعضی موارد، پزشک می‌تواند داروی شما را با داروی دیگری جایگزین کند.
۱. علت کرامپ پا در شب
- علل احتمالی کرامپ پا در شب عبارت‌اند از:
- نشستن برای مدت طولانی (برای مثل، پشت میز)
- استفاده بیش‌ازحد از عضلات
- ایستادن یا کار روی سطوح بتنی
- پوسچر (وضعیت بدنی) نامناسب در طول روز
- نارسایی کلیوی، دیابت، کمبود مواد مغذی و مشکلات مربوط به گردش خون
۲. گرفتگی عضلات پا در بیماران دیابتی
دیابت به عوارض مختلفی منجر میشود که یکی از آن‌ها آسیب عصبی یا نوروپاتی است. اگر قند خون بالا به اعصاب پاهای شما آسیب برساند، به نوروپاتی محیطی دیابتی مبتلا می‌شوید که کرامپ، درد، بی‌حسی و گزگز از علائم شایع آن است. این مشکل به دلیل کنترل نکردن بیماری و افزایش طولانی‌مدت قند خون رخ می‌دهد.
۳. گرفتگی عضلات پا قبل از پریود
کرامپ پا یکی از علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است که اغلب به دلیل تغییرات هورمونی رخ می‌دهد. کمبود مواد مغذی در روزهای منتهی به قاعدگی هم می‌تواند در بروز این عارضه نقش داشته باشد.
اگر کرامپ ناشی از قاعدگی به درد شدید منجر میشود یا زندگی روزمره شما را مختل می‌کند، با متخصص زنان در مورد آن صحبت کنید. گاهی‌اوقات بعضی از بیماری‌ها از جمله اندومتریوز روی اعصاب پا تاثیر می‌گذارند و آن‌ها را تحریک می‌کنند.
بیشتر بخوانید: علت ترک پاشنه پا
۴. گرفتگی عضلات پا در بارداری
گرفتگی عضلات پا از علائم بارداری است و اغلب در سه ماهه دوم و سوم رخ می‌دهد. علت دقیق این عارضه مشخص نیست؛ اما به نظر می‌رسد که تغییر گردش خون و ایجاد فشار روی عضلات پا به دلیل بالا رفتن وزن در بروز آن نقش دارد. همچنین بعضی از پزشکان معتقدند که کمبود کلسیم یا تغییر در نحوه استفاده بدن از این ماده معدنی به کرامپ عضلانی منجر میشود.
۵. گرفتگی عضلات پا بعد از ورزش
بسیاری از افراد از گرفتگی عضلات پا بعد از باشگاه شکایت دارند. این مشکل معمولا به دلیل از دست دادن آب و الکترولیت در طول ورزش (به‌خصوص ورزش‌های شدید)، وارد آمدن فشار بیش‌ازحد به عضلات، عادت نداشتن به فعالیت بدنی و گرم نکردن بدن قبل از ورزش رخ می‌دهد.
بهترین درمان گرفتگی عضلات پا
وقتی بعد از اتمام برنامه ورزشی یا در نیمه‌شب با انقباض عضلات پا مواجه می‌شوید، احتمالا برای درمان سریع این مشکل به دنبال یک راه‌کار موثر می‌گردید. متاسفانه، راه جادویی برای درمان سریع کرامپ وجود ندارد. با این حال، اقدامات زیر می‌توانند کمک‌کننده باشند:
- کشش: پای خود را صاف کرده و سپس آن را خم کنید. انگشتان پا را به سمت ساق پا بکشید تا عضلات کشیده شوند.
- ماساژ: از دست یا غلتک برای ماساژ عضلات استفاده کنید.
- ایستادن: از جای خود بلند شوید و پاهایتان را روی زمین فشار دهید.
- راه رفتن: هنگام راه رفتن پای خود را تکان دهید.
- گرمادرمانی: از پد حرارتی یا وان آب گرم برای رفع انقباض کمک بگیرید.
- سرمادرمانی: کیسه یخ را داخل حوله بپیچید و آن را روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید.
- بالا بردن پا: بعد از اینکه انقباض کمی کاهش پیدا کرد، پای خود را بالا نگه دارید.
۱. بهترین داروی گرفتگی عضلات پا
هیچ دارویی نمی‌تواند از کرامپ پا به طور کامل پیشگیری کند. با این حال، پزشکان از کاریسوپرودول (شل‌کننده عضلانی)، مسدودکننده‌های کانال کلسیم (دیلتیازم و وراپامیل)، اورفنادرین (کاهش‌دهنده اسپام، درد و سفتی عضلات) و گاباپنتین (داروی ضد تشنج و تسکین‌دهنده درد عصبی) به عنوان بهترین قرص برای گرفتگی عضلات پا یاد می‌کنند. استامینوفن و ایبوپروفن هم می‌توانند درد ناشی از انقباض را تسکین دهند.
بیشتر بخوانید: علت سوزش کف پا
۲. بهترین پماد برای گرفتگی عضلات پا
امروزه محصولات موضعی مختلفی برای کاهش کرامپ و درد عضلانی در دسترس است که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- ژل منتومکس
- پماد رماتکس
- پماد بالمیکس
- پماد رزماری گل دارو
- کرم ماساژ دپی
۳. بهترین روغن برای گرفتگی عضلات پا
تاثیر روغن‌ها روی عضلات متفاوت است. بعضی از آن‌ها به شل شدن عضلات کمک می‌کنند؛ در حالی که سایرین باعث کاهش التهاب میشوند. در مورد مزایای استفاده از روغن برای درمان کرامپ پا باید تحقیقات بیشتری انجام شود. با این حال، روغن‌های زیر ارزش امتحان کردن را دارند:
- روغن نعناع فلفلی: هم استشمام این روغن و هم استفاده موضعی از آن به کاهش انقباض عضلات و تسکین درد کمک می‌کند.
- روغن بابونه: این روغن خاصیت ضد التهاب، ضد اسپاسم و ضد درد دارد. بابونه رومی باعث شل شدن عضلات میشود؛ در حالی که بابونه آلمانی می‌تواند با التهاب مبارزه کند.
- روغن رزماری: این روغن برای کاهش درد و التهاب استفاده میشود. در یک مطالعه مشاهده شد که روغن رزماری می‌تواند نشانگرهای التهابی و آسیب عضلانی را در زنانی که پس از ورزش از درد شکایت دارند، تسکین دهد.
- روغن اسطوخودوس: این روغن نه تنها التهاب و درد را کاهش می‌دهد؛ بلکه استرس را از بین می‌برد و کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد. بنابراین برای کسانی که به دلیل استرس با مشکل کرامپ پا مواجه میشوند، گزینه خوبی است.
بیشتر بخوانید: علت ورم پا
قبل از امتحان کردن روغن‌ها حتما دستورالعمل شرکت سازنده را به دقت بخوانید. چون بعضی از این محصولات باید با روغن حامل یا سایر مواد رقیق شوند. در غیر این صورت ممکن است پوست را تحریک کنند یا به عوارض جانبی منجر شوند.
۴. برای گرفتگی عضلات پا چه بخوریم؟
مصرف غذاهای غنی از ویتامین B مثل لبنیات، تخم‌مرغ، مرغ، بوقلمون، ماهی سالمون و تخمه آفتابگردان و غذاهای سرشار از منیزیم از جمله آووکادو، مغزیجات، حبوبات، موز و سبزیجات برگ‌دار به درمان کرامپ پا کمک می‌کند. گاهی‌اوقات هم لازم است از مکمل‌های حاوی این مواد مغذی استفاده کنید.
کلام پایانی
گرفتگی عضلات پا به دلایل مختلف رخ می‌دهد. این مشکل در بیشتر موارد موقتی و بی‌خطر است؛ اما در صورت تکرار مداوم یا همراهی با سایر علائم از جمله تورم و درد شدید می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری جدی باشد؛ بنابراین تشخیص دقیق علت آن برای حفظ سلامتی ضروری است.
اگر از مشکل کرامپ پا رنج می‌برید، در اسرع وقت با متخصص داخلی یا دکتر ارتوپد مراجعه و یا با دکتر ارتوپد آنلاین مشورت کنید. برای این کار می‌توانید از خدمات سایت درمانکده استفاده کنید. در درمانکده علاوه بر سیستم نوبت‌دهی حضوری، امکان اخذ نوبت جهت مشاوره آنلاین پزشکی وجود دارد.
سوالات متداول
کاهش خون‌رسانی به عضلات، ورزش شدید، استرس، ابتلا به بعضی از بیماری‌ها مثل دیابت و نارسایی کلیوی، مصرف بعضی از داروها، نشستن طولانی‌مدت و پوسچر نامناسب به کرامپ پا منجر میشود.
این مشکل معمولا به دلیل کمبود ویتامین‌های گروه B رخ می‌دهد.
کسانی که جراحی دیسک کمر انجام می‌دهند ممکن است به دلیل تحریک یا آسیب اعصاب، التهاب، عدم تحرک یا مصرف دارو با مشکل کرامپ پا مواجه شوند. اگر چنین علائمی را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید.
خیر. هیچ شواهد علمی و قابل اعتمادی وجود ندارد که کرامپ پا را در دوران بارداری به جنسیت جنین مرتبط کند. این علامت از تغییرات فیزیولوژیکی ناشی میشود و در هر ۲ جنین دختر و پسر رخ می‌دهد.
درد و گرفتگی عضلات پا در اوایل بارداری و بعد از لقاح آزمایشگاهی (IVF) به تغییرات هورمونی، پاسخ بدن به داروهای مورد استفاده در فرآیند IVF و کاهش فعالیت بدنی نسبت داده میشود. با این حال، در مورد هر گونه انقباض شدید باید با پزشک مشورت کرد.
شایع‌ترین علل کرامپ پا پس از سقط جنین عبارت‌اند از: تغییر سطح هورمون‌ها، استرس و ناراحتی عاطفی، خونریزی شدید و کاهش خون‌رسانی به عضلات و کم‌آبی بدن به دلیل از دست دادن خون یا عدم مصرف مایعات.
منابع: my.clevelandclinic, verywellfit
