امروزه با افزایش تمایل به زیبایی، استفاده از دستگاه سولار یا سولاریوم به یکی از محبوب‌ترین روش‌ها برای رسیدن به این هدف تبدیل شده است. اما آیا تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که این دستگاه چه تاثیری روی سلامتی شما دارد؟
تحقیقات نشان می‌دهد که در پس این ظاهر زیبا، خطرات جدی نهفته است که ممکن است سلامت پوست و حتی بدن شما را تهدید کند. از آسیب‌های پوستی گرفته تا افزایش خطر سرطان، برنزه کردن با دستگاه سولار می‌تواند هزینه سنگینی برای زیبایی کوتاه‌مدت شما به همراه داشته باشد.
در این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی عوارض سولاریوم می‌پردازیم و اطلاعات مهمی را درباره آن با شما به اشتراک می‌گذاریم تا بتوانید آگاهانه در مورد استفاده از این دستگاه تصمیم بگیرید. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
سولار چیست؟
سولار که به آن «سولاریوم»، «دستگاه برنزه‌کننده» یا «تخت آفتاب» هم می‌گویند، از اشعه ماوراء بنفش برای تحریک تولید ملانین در پوست و برنزه کردن آن استفاده می‌کند. این دستگاه در ۲ نوع ایستاده و خوابیده تولید می‌شود. در ادامه عکس یک نمونه دستگاه سولار آورده شده است:
روش سولار رفتن چگونه است؟
برای استفاده از تخت برنزه باید بدون لباس درون محفظه دستگاه قرار بگیرید و برای محافظت از چشمهای خود از یک عینک مخصوص استفاده کنید. بعد از اینکه آماده شدید، در دستگاه بسته می‌شود تا اشعه به بدن شما بتابد.
بیشتر بدانید: دستگاه لیزر خانگی
سولار بهتره یا افتاب؟
به گفته متخصصان، اگر دستگاه برنزه‌کننده خطرناک‌تر از نور خورشید نباشد، حداقل به اندازه آن برای سلامتی مضر است. هم خورشید و هم تخت‌های برنزه‌کننده اشعه ماوراء بنفش (UV) ساطع می‌کنند. اشعه ماوراء فرابنفش نوع A یا UVA مسئول برنزه شدن و در نهایت ایجاد چینوچروک است. همچنین مواجهه بیش‌ازحد با آن می‌تواند به سرطان پوست منجر شود. تخت‌های برنزه‌کننده ۱۰ تا ۱۵ برابر بیشتر از خورشید اشعه UVA ساطع می‌کنند. بنابراین مطمئنا از آن ایمن‌تر نیستند.
آیا استفاده متعادل از تخت برنزه‌کننده خطرناک است؟
حتی اگر از بهترین سولار بدن استفاده کنید و هر چند وقت یک‌بار در معرض اشعه ماوراء بنفش آن قرار بگیرید، از عوارض این دستگاه در امان نیستید. در حقیقت، حتی یک بار استفاده از تخت برنزه قبل از ۳۵ سالگی می‌تواند خطر ابتلا به ملانوم (خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست) را تا ۷۵ درصد افزایش دهد. این خطر هر بار که از دستگاه استفاده می‌کنید، بیشتر می‌شود.
چرا دستگاه سولار برای سلامتی مضر است؟
سولار برای پوست صورت و بدن و حتی چشم‌ها مضر است. عوارض آن عبارت‌اند از:
۱. سرطان پوست
احتمالا شنیده یا خوانده‌اید که استفاده از تخت برنزه با افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست مرتبط است. اما آیا می‌دانید این خطر چقدر جدی است؟
امروزه موارد زیادی از سرطان پوست در افراد جوان اتفاق می‌افتد که بسیاری از کارشناسان آن را به استفاده از تخت برنزه نسبت می‌دهند. به گفته آکادمی پوست آمریکا، استفاده از تخت برنزه‌کننده احتمال ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی را ۵۸ درصد و سرطان سلول بازال را ۲۴ درصد افزایش می‌دهد. همچنین همان‌طور که قبلا گفتیم، استفاده از این دستگاه با افزایش خطر ابتلا به ملانوم هم مرتبط است.
عوامل خطر ابتلا به سرطان پوست
سرطان پوست ممکن است برای هر شخصی اتفاق بیفتد. با این حال، زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به سرطان ناشی از دستگاه سولار هستند. چون تقریبا ۷۰ درصد مشتریان سالن‌های برنزه را زنان جوان تشکیل می‌دهند.
سابقه شخصی و خانوادگی سرطان پوست یا داشتن ویژگی‌های فیزیکی زیر احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد:
- پوست روشن
- موهای بلوند، قرمز یا قهوه‌ای روشن
- چشمهای آبی، سبز یا خاکستری
بعضی از داروها، مکمل‌ها و حتی لوازم آرایشی هم می‌توانند حساسیت پوست را به اشعه ماوراء بنفش افزایش دهند.
علائم هشداردهنده سرطان پوست
همانند بسیاری از سرطان‌ها، تشخیص و درمان زودهنگام سرطان پوست برای بهبودی و بقا مهم است. در ادامه به چند علامت که ممکن است نشان‌دهنده ابتلا به سرطان پوست باشند، اشاره می‌کنیم:
- ناهنجاری پوستی که از چند رنگ مختلف از جمله صورتی، قرمز، سیاه و قهوه‌ای تشکیل شده و اندازه آن در حال افزایش است
- زائده پوستی که با خارش، درد، پوسته‌پوسته شدن یا خونریزی همراه است
- تغییر رنگ، بافت یا اندازه خال‌ها
- زخم باز که بعد از چهار هفته بهبود نمی‌یابد یا زخمی که خوب شده و دوباره باز می‌شود
بیشتر بدانید: درمان آفتاب سوختگی و تیرگی پوست
۲. مشکلات چشمی
عینک‌های رنگارنگ و پلاستیکی که سالن‌ها برای پوشاندن چشم‌ها در حین برنزه شدن به شما می‌دهند، برای جلوگیری از خطرات دستگاه سولار کافی نیستند. استفاده از تخت برنزه‌کننده می‌تواند به ساختار داخلی چشم‌ها و پلک‌ها آسیب برساند و شما را در معرض خطر ابتلا به کاتاراکت (آب مروارید) و ملانوم چشم (سرطان چشم) قرار دهد.
برای داشتن چشمهای سالم توصیه می‌شود از آن‌ها در برابر اشعه مضر UVA محافظت کنید. برای این کار باید از عینک آفتابی مناسب استفاده کنید، از تخت‌های برنزه‌کننده دور بمانید و هر سال برای چکاپ نزد چشم‌پزشک بروید.
۳. پیری زودرس
ممکن است با مشاهده عکس بدن سولار شده تصمیم بگیرید برای اینکه پوست‌تان بهتر به نظر برسد، به سراغ دستگاه‌های برنزه‌کننده بروید. اما این کار در درازمدت روی پوست تاثیر منفی دارد و باعث پیری زودرس آن می‌شود.
هر چقدر مدت زمان مواجهه با اشعه ماوراء بنفش طولانی‌تر باشد، آسیب بیشتری به پوست وارد می‌شود. چون اشعه UVA به پوست نفوذ می‌کند و به پروتئین‌های کلاژن و الاستین موجود در آن آسیب می‌رساند. این آسیب باعث می‌شود چینوچروک و لک‌های تیره زیادی روی پوست ایجاد شود و شما مسن‌تر از سن‌تان به نظر برسید.
بهترین راه برای حفظ جوانی و شادابی پوست این است که از آن محافظت کنید. استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰، پوشیدن لباس مناسب و دوری کردن از اشعه ماوراء بنفش می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
بیشتر بدانید: پوست کره ای
آیا استفاده از تخت برنزه در دوران بارداری ایمن است؟
تخت برنزه برای هیچ‌کس بی‌خطر نیست. اما اگر باردار هستید، باید خطراتی فراتر از سرطان پوست را در نظر بگیرید. ویتامین D و فولیک اسید ۲ ماده مغذی حیاتی برای رشد جنین هستند. مواجهه بیش‌ازحد با اشعه ماوراء بنفش می‌تواند توانایی بدن را در تولید و استفاده از آن‌ها تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع برای رشد جنین مضر است.
بیشتر بدانید: بهترین ضد آفتاب های ایرانی و خارجی
آیا در دوران شیردهی می‌توان از تخت برنزه استفاده کرد؟
هیچ تحقیقی نشان نداده است که اشعه ماوراء بنفش تخت‌های برنزه روی شیر مادر تاثیر بگذارد. اما این نوع دستگاه‌ها ممکن است به روش‌های دیگری روی شیردهی تاثیر داشته باشند. علاوه بر افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست، مادرانی که پوست خود را برنزه می‌کنند، با خطر آفتاب‌سوختگی در سینه یا نوک آن مواجه هستند که این موضوع می‌تواند شیردهی را دشوار کند.
کلام پایانی
اشعه ماوراء بنفش مصنوعی ساطع‌شده از دستگاه برنزه‌کننده می‌تواند به سرطان یا پیری زودرس پوست منجر شود و حتی به سلامت چشم آسیب بزند. اگر به پوست برنزه علاقه دارید، بهتر است از اسپری‌ها، لوسیون‌ها یا کرم‌های برنزه‌کننده استفاده کنید. با توجه به تنوع زیاد این محصولات که به شما کمک می‌کنند پوست‌تان را بدون نیاز به اشعه ماوراء بنفش برنزه کنید، هیچ دلیلی برای استفاده از دستگاه سولار وجود ندارد.
اگر در مورد عوارض دستگاه‌های برنزه‌کننده سوال دارید یا در اثر استفاده از آن‌ها با مشکل مواجه شده‌اید، به متخصص پوست مراجعه کنید. برای این کار می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر پوست آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر پوست از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
سولار برای برنزه شدن پوست استفاده می‌شود.
استفاده از تخت برنزه‌کننده نه تنها برای کاهش یا درمان ترک‌های پوستی مفید نیست؛ بلکه ممکن است مشکلات بیشتری برای پوست ایجاد کند. چون به کلاژن و الاستین آسیب می‌رساند و خاصیت ارتجاعی پوست را کاهش می‌دهد.
مردان هم مثل زنان ممکن است در اثر استفاده از تخت برنزه به مشکلات چشمی، پیری زودرس یا سرطان پوست مبتلا شوند.
تخت برنزه برای همه مضر است. با این حال، شواهد نشان می‌دهد که عوارض سولار برای پوست سفید از عوارض سولار برای پوست سبزه بیشتر است. همچنین کسانی که موهای بلوند، قرمز یا قهوه‌ای روشن و چشمهای آبی، سبز یا خاکستری دارند، بیشتر از دیگران عوارض آن را تجربه می‌کنند.
منابع: health.clevelandclinic, verywellhealth
