تب یونجه؛ علل، علائم و درمان

تب یونجه یا رینیت آلرژیک یک بیماری شایع است که علائمی شبیه به سرماخوردگی دارد. علائمی مانند عطسه، احتقان، آبریزش بینی و حملات سینوسی از جمله شایع‌ترین آن‌ها هستند.

علت این بیماری معمولا واکنش آلرژیک به مواد موجود در هوا مانند گرده گل است. بنابراین زمانی که در سال اتفاق می افتد بستگی به این دارد که فرد به چه ماده ای یا ماده آلرژی‌زایی واکنش نشان دهد.

علی‌رغم نام آن، تب یونجه به معنای حساسیت فرد به یونجه و تب نیست. گیاه یونجه به ندرت آلرژی زا است و تب از علائم آن نیست. در این این مقاله به بررسی جزئیات تب یونجه می‌پردازیم.

بیشتر بدانید: حساسیت فصلی چیست؟

تب یونجه چیست؟

تب یونجه یک واکنش آلرژیک به مواد موجود در هوا مانند گرده گل است. آلرژی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن ماده ای بی خطر را با ماده مضر اشتباه بگیرد و بدن برای مقابله با آن مواد شیمیایی آزاد کند.

این واکنش‌ها در واقع همان چیزی هستند که علائم را ایجاد می کند. آلرژن‌ها غالباً مواد رایجی هستند که سیستم ایمنی بدن اکثر افراد یا به آنها واکنشی نشان نمی دهد یا فقط واکنش خفیفی خواهند داشت. با این حال، برخی از افراد به درمان نیاز دارند. زیرا علائم آنها انجام کارهای روزمره را دشوار می کند. درمان ممکن است علائم را از بین نبرد، اما می تواند تأثیر آنها را کاهش دهد.

خلاصه ای از تب یونجه

• تب یونجه می تواند باعث عطسه، گرفتگی یا آبریزش بینی، آبریزش چشم و خارش بینی، چشم‌ها یا سقف دهان شود.
• در ایالات متحده آمریکا در سال 2016 حدود 20 میلیون نفر از افراد بالای 18 سال به تب یونجه مبتلا شدند. به عبارتی حدود 8.2 درصد از جمعیت بزرگسالان این کشور دچار این بیماری هستند. البته این بیماری در 9 درصد از کودکان این کشور نیز نیز مشاهده شده است.
• تب یونجه بیشتر در بهار، تابستان و اوایل پاییز دیده می شود.
• علائم این بیماری معمولاً به دلیل حساسیت آلرژیک به گرده‌های درختان، علف‌های هرز یا اسپورهای کپک های موجود در هوا ایجاد می‌شوند.
• درمان آن نیز شامل اجتناب، از بین بردن یا کاهش قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها، داروها و ایمونوتراپی یا واکسن های آلرژی است.

علائم تب یونجه

بسته به اینکه بیمار به چه ماده‌ای حساسیت دارد، علائم می تواند در زمان‌های مختلفی از سال شروع شود. فردی که به گرده های معمول حساسیت دارد، وقتی تعداد گرده زیاد باشد علائم شدیدتری خواهد داشت. علائم شایع این آلرژی عبارتند از:

• عطسه
• آبریزش چشم
• خارش گلو
• انسداد، خارش یا آبریزش بینی

البته در صورتی که علائم شدید باشد، ممکن است هر یک از علائم زیر نیز بروز کند:

• تعریق
• سردرد
• از دست دادن حس بویایی و چشایی
• درد صورت ناشی از انسداد سینوس ها
• گسترش خارش از گلو به بینی و گوش
• بعضی از افراد ممکن است خستگی، تحریک پذیری و بی خوابی را تجربه کنند.

توجه داشته باشید که هنگام بروز علائم تب یونجه، افراد مبتلا به آسم ممکن است احساس خس خس سینه و مشکلات تنفسی بیشتری داشته باشند.

درمان تب یونجه

طیف وسیعی از روش های درمانی بدون نسخه می تواند به کنترل تب یونجه کمک کند. گاهی اوقات، ترکیب دو یا سه مورد بهترین انتخاب است. پزشک در مورد گزینه های موجود مشاوره خواهد داد.

۱) درمان دارویی

• اسپری ها یا قرص های آنتی هیستامین
  این داروها به طور معمول بدون نسخه نیز قابل تهیه هستند. این مواد در واقع ترشح ماده شیمیایی هیستامین را متوقف می کنند. معمولاً علائمی مثل آبریزش بینی، خارش و عطسه را تسکین می دهند، اما گرفتگی سینوس را برطرف نمی کنند. آنتی هیستامین های قدیمی باعث خواب آلودگی می شوند.
• قطره چشم
  خارش و تورم چشم را کاهش می دهند. معمولاً در کنار سایر داروها استفاده می شوند. قطره های چشم اغلب حاوی کروموگلیکات هستند.
• کورتیکواستروئیدهای بینی
  این اسپری ها التهاب ناشی از تب یونجه را درمان می کنند. استفاده از آن‌ها درمان طولانی مدت و ایمنی را ایجاد می‌کند. البته ممکن است یک هفته طول بکشد تا تاثیرات استفاده از این داروها مشاهده شود. از جمله این گروه دارویی می توان به فلوتیکازون (فلوناز)، فلوتیکازون (ورمایست)، مومتازون (ناسونکس) و بکلومتازون (بکوناز) اشاره کرد. این داروها ممکن است بو یا طعم ناخوشایندی داشته یا بینی را تحریک کنند.
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی
  علائم شدید تب یونجه ممکن است به خوبی به قرص پردنیزون تجویز شده توسط پزشک پاسخ دهد. اینها فقط برای استفاده کوتاه مدت است. البته لازم به ذکر است که مصرف طولانی مدت آن‌ها معمولا با آب مروارید، ضعف عضلانی و پوکی استخوان همراه است.
• ایمونوتراپی
  ایمنی درمانی می تواند با حساسیت زدایی تدریجی سیستم ایمنی بدن به مواد حساسیت زا که علائم را تحریک می کنند، باعث تسکین طولانی مدت شود. معمولاً به صورت واکسن آلرژی یا قطره زیر زبانی برای افرادی که علائم جدی دارند و با سایر درمان ها برطرف نشده اند، دریافت می شود.
  ایمونوتراپی ممکن است منجر به بهبود پایدار علائم آلرژی شده و از بروز آسم و آلرژی های جدید جلوگیری کند. درست است که تزریقات توسط پزشک انجام می شود. اما ایمونوتراپی زیر زبانی یا دارویی که زیر زبان حل می شود، در منزل قابل مصرف است.

۲) درمان های جایگزین

درمان های جایگزین برای این آلرژی شامل طب سوزنی است. اما نتایج مطالعه نشان می‌دهد که این روش‌ها چندان هم موثر واقع نمی‌شوند.  از این رو برایدرمان این بیماری هیچ داروی گیاهی توصیه نمی شود.

همچنین در دوران بارداری الزامی است که قبل از مصرف هر گونه دارو با پزشک صحبت کنید تا از اثرات سو احتمالی بر رشد جنین پیشگیری شود.

بیشتر بدانیم: تب مالت چگونه است؟

۳) درمان و پیشگیری‌های خانگی

نمی توان از ایجاد آلرژی جلوگیری کرد. اما افرادی که تب یونجه را تجربه می کنند ممکن است برخی از استراتژی‌ها را برای به حداقل رساندن تأثیرات آن انجام دهند.

• در ماه‌های حساسیت‌زا از میزان گرده‌های موجود در هوا آگاه باشید. اطلاعات مورد نیاز در این زمینه از طریق اینترنت و سایر رسانه ها در دسترس است. میزان گرده در روزهای مرطوب و بادی و غیر بارانی و در اوایل شب بیشتر است.
• وقتی میزان گرده زیاد است، پنجره ها و درها را بسته نگه دارید.
• از زدن چمن‌ها در ماه‌های حساسیت‌زا خودداری کنید.
• روزهایی که میزان گرده موجود در هوا کم است را برای باغبانی انتخاب کنید و وقتی میزان گرده زیاد است از حضور در مناطق پر گیاه و علف بپرهیزید.
• به طور مرتب چشم ها را با آب خنک بشویید تا آنها را از گرده پاک کنید.
• وقتی میزان گرده زیاد است، پس از ورود به خانه دوش بگیرید و لباس خود را عوض کنید.
• برای محافظت از چشم در برابر گرده ها از عینکی که اطرافش پوشیده است، استفاده کنید.
• برای جلوگیری از تجمع گرده‌ها در موها و ریزش آنها روی چشم و صورت، کلاه بپوشید.
• اتومبیل خود را به فیلتر گرده مجهز کنید و در زمان‌هایی که میزان گرده زیاد است شیشه های ماشین را بسته نگه دارید.
• سعی کنید در داخل خانه گل نداشته باشید.
• تمام سطوح، کف و فرش ها را تا حد ممکن از گرد و غبار پاک کنید.
• جاروبرقی با فیلتر مناسب انتخاب کنید.
• برای جلوگیری از کپک زدن از رطوبت گیر استفاده کنید.
• از دود سیگار دوری کنید و اگر سیگاری هستید، بهتر است اقدام به ترک کنید.
• اطراف لبه های داخلی سوراخ های بینی خود را به وازلین آغشته کنید. زیرا این کار از ورود گرده به داخل بینی جلوگیری می کند.

تشخیص تب یونجه

برای تعیین روش صحیح درمان، پزشک علائم را بررسی کرده و در مورد سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی فرد سوال می کند. با توجه به نتایج آزمایش خون یا پوست می توان تشخیص داد که بیمار به کدام ماده حساسیت دارد.

بیشتر بدانید: علت تب در بزرگسالان

در آزمایش پوستی، پوست به مدت یک دقیقه با ماده حساسیت زای مشخصی تحریک می شود. آزمایش خون نیز میزان آنتی بادی IgE را نشان می‌دهد. در صورت بروز آلرژی این میزان بالا خواهد بود. این تست حدود 20 دقیقه طول می کشد.

آنتی بادی هایی که IgE مربوط به آن‌ها صفر است، هیچ حساسیتی را نشان نمی دهند. در حالی که اگر این عدد 6 باشد، حساسیت بسیار بالایی را نشان می دهد. آزمایش دیگر خراش پوست و تزریق ماده حساسیت زا به زیر پوست و بررسی واکنش حدود 20 دقیقه بعد است.

علل تب یونجه

تب یونجه زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن ماده ای را که به طور معمول در هوا بی خطر است، تهدید محسوب می کند. از این رو بدن برای حمله به تهدید احتمالی، آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین (IgE) را تولید کرده و ماده شیمیایی هیستامین را آزاد می کند. این هیستامین است که باعث بروز علائم می شود.

محرک های فصلی یونجه شامل گرده ها و هاگ ها هستند که فقط در بعضی از مواقع سال علائم ایجاد می کنند. نمونه هایی از عوامل محرک تب یونجه عبارتند از:

• گرده درختان در بهار
• گرده چمن در اواخر بهار و تابستان
• گرده علف های هرز، به ویژه در فصل پاییز
• قارچ و هاگ کپک، بیشتر در هوای گرم دیده می شود

از سایر عوامل محرک این آلرژی می‌توان به موی سر یا موی حیوان خانگی، ریزگردها، کپک و پودر سوسک اشاره کرد. مواد تحریک کننده ای که می‌توانند منجر به علائم تب یونجه شوند دود سیگار، عطرها و دودهای خروجی گازوئیل است.

Widget not in any sidebars

چه عواملی خطر بروز تب یونجه را افزایش می‌دهند؟

برخی از عوامل هستند که خطر تب یونجه را افزایش می دهند. در ادامه به این عوامل اشاره می‌شود.

• عوامل ژنتیکی
  اگر یکی از اعضای خانواده نزدیک تب یونجه یا آلرژی دیگری داشته باشد، خطر بیشتر است.
• سایر آلرژی ها یا آسم
  افراد مبتلا به آلرژی یا آسم نیز به احتمال زیاد تب یونجه دارند.
• جنسیت و سن
  قبل از بلوغ، تب یونجه بیشتر در پسران دیده می شود. اما بعد از بلوغ، زنان را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• تاریخ تولد
  افرادی که در فصلی با میزان گرده بالا به دنیا آمده اند، خطر ابتلا به تب یونجه در آن ها کمی بیشتر از سایر افراد است.
• دود سیگار
  قرار گرفتن در معرض دود سیگار در سالهای اولیه زندگی خطر تب یونجه را افزایش می دهد.

از دیگر عوامل می توان به فرزند اول بودن، عضو یک خانواده کوچک یا خانواده‌ای با درآمد بالاتر بودن، اشاره کرد. این سه عامل خطر آخر ممکن است با عفونت‌های دوران کودکی مرتبط باشند. زیرا نوزادی که در دوران کودکی کمتر دچار عفونت شده است، ممکن است در مراحل بعدی زندگی بیشتر در معرض خطر مشکلات خود ایمنی باشد.

نتیجه‌گیری

در حال حاضر هیچ درمانی برای تب یونجه وجود ندارد. با این حال، در مواقعی از سال که تعداد گرده زیاد است، می توان علائم را کنترل کرد. برای تاثیر درمان در سال اول، درمان باید 3 ماه قبل از فصلی که گرده افزایش می یابد آغاز شود.

ادامه درمان می تواند باعث کاهش علائم، بهبود ایمنی نسبت به ماده آلرژی زا و افزایش کیفیت زندگی شود. طبق اطلاعات به دست آمده سه سال درمان منجر به حساسیت زدایی طولانی مدت در برابر گرده می شود. با این حال، اگر پس از یک سال بهبود قابل توجهی مشاهده نشد، باید درمان را متوقف کرد زیرا بعید به نظر می رسد موثر باشد.

تب یونجه می تواند جدی تر شود، به داخل ریه ها منتقل شده و به آسم آلرژیک تبدیل شود. افراد مبتلا به آلرژی گرده همچنین مستعد آلرژی های دیگر مانند عدم تحمل مواد غذایی هستند. تب شدید یونجه همچنین می تواند باعث حساسیت غشای مخاطی بینی در برابر سایر مواد تحریک کننده مانند دود سیگار یا هوای خشک و در نتیجه سینوزیت شود.

شما عزیزان برای کسب اطلاعات در مورد تب یونجه می‌توانید از راهنمایی‌های دکتر فوق متخصص گوش، حلق و بینی استفاده کنید. البته برای دریافت این راهنمایی‌ها لزومی ندارد که صبر کنید تا در زمان ممکن مراقبت‌های درمانی مورد نیاز خود را به دست آورید. می‌توانید آن را در یک چشم بر هم زدن به صورت آنلاین از طریق درمانکده انجام دهید.

برای انتخاب پزشک مورد نظر خود بدون نیاز به مراجعه حضوری و تماس با مطب، می‌توانید برای دریافت نوبت به لیست بهترین پزشکان  مراجعه کرده و با توجه به اولین نوبت خالی پزشک، نظرات بیماران، تلفن مطب و آدرس مطب، نوبت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید. برای مشاوره با متخصص گوش و حلق و بینی کلیک کنید.

منبع : Medical News Today