از خواص شیرین بیان (Licorice) می‌توان به تقویت سیستم گوارش، کاهش استرس و اضطراب، تقویت سیستم ایمنی، بهبود عملکرد کبد و رفع عفونت‌های تنفسی اشاره کرد. ریشه شیرین بیان حاوی ترکیبات مفیدی مانند گلیسیریزین (Glycyrrhizin) است که دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد میکروبی و ضد التهابی هستند.
استفاده دارویی از شیرین بیان به دوران مصر باستان بازمی‌گردد، جایی که این ریشه این گیاه به نوشیدنی برای فرعون‌ها تبدیل می‌شد. امروزه از شیرین بیان برای کمک به درمان بیماری‌های مختلف و طعم‌دهی به آب‌نبات‌ها، نوشیدنی‌ها و داروها استفاده می‌شود. در ادامه این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی خواص این گیاه باستانی می‌پردازیم.
فهرست محتوا
خواص شیرین بیان در بدنسازی
فلاونوئیدهای (Flavonoids) موجود در شیرین بیان مانند گلابریدین (Glabridin)، می‌توانند به سرعت سوزاندن چربی کمک کرده و جذب چربی در روده را کاهش دهند. همچنین، مصرف منظم گلابریدین می‌تواند ذخیره گلیکوژن در کبد و عضلات را افزایش داده، سطح اسید لاکتیک پس از تمرین را کاهش دهد و خستگی را به تاخیر بیندازد. علاوه بر این، خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی شیرین بیان می‌تواند در بازیابی انرژی بدن موثر باشد.
فواید شیرین بیان برای دستگاه گوارش
تاثیر شیرین بیان بر دستگاه گوارش عبارت است از:
۱. خواص شیرین بیان برای معده
شیرین بیان خاصیت آرام‌بخشی دارد که می‌تواند به تسکین مشکلات معده مانند رفلاکس اسید، سوء‌هاضمه و زخم‌های گوارشی کمک کند. ترکیب گلیسیریزین موجود در شیرین بیان به کاهش اسیدیته معده کمک کرده و باعث ترمیم غشای مخاطی معده می‌شود. علاوه بر این، شیرین بیان می‌تواند علائم سوزش سر دل را با متعادل کردن سطح اسید معده و حمایت از پوشش محافظ معده کاهش دهد.
بیشتر بدانید: خواص جینسینگ برای مردان
۲. خواص شیرین بیان برای میکروب معده
شیرین بیان خاصیت ضد میکروبی دارد که برای سلامت روده مفید است. این گیاه می‌تواند با مهار رشد باکتری‌های مضر مانند هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) که با زخم‌های معده و گاستریت مرتبط هستند به تعادل میکروبیوتای معده کمک کند. اثرات ضد باکتریایی این گیاه به بهبود محیط میکروبی سالم‌تر در معده کمک کرده و می‌تواند التهاب آن را کاهش داده و از عفونت جلوگیری کند.
بیشتر بدانید: ریشه ماکا
۳. خواص شیرین بیان برای روده
شیرین بیان برای سلامت روده‌ها نیز مفید است. این گیاه به‌عنوان یک ضد التهاب طبیعی عمل کرده و می‌تواند پوشش روده‌های تحریک‌شده را تسکین دهد. این خاصیت شیرین بیان برای شرایطی مانند سندروم روده نشت‌کننده (Leaky Gut Syndrome) که یکپارچگی دیواره‌های روده آسیب دیده است نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
در حالی که این گیاه فواید زیادی دارد، مهم است که آن را با دستور پزشک و به‌اندازه تجویز‌شده مصرف کنید؛ زیرا مصرف بیش از حد آن ممکن است عوارضی مانند افزایش فشار خون ایجاد کند. همچنین، توصیه می‌کنیم قبل از اضافه کردن این گیاه به رژیم غذایی خود با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
بیشتر بدانید: تخم گشنیز
خواص شیرین بیان برای پوست
شیرین بیان به‌دلیل داشتن ترکیباتی مانند گلیسیریزین و لیکوکالکون آ (Licochalcone A) فواید بسیاری برای سلامت پوست دارد که عبارت‌اند از:
- خاصیت ضدالتهابی: لیکوکالکون A موجود در شیرین بیان به کاهش التهاب و قرمزی پوست کمک می‌کند و برای درمان شرایطی مانند روزاسه (Rosacea) و درماتیت آتوپیک (Atopic Dermatitis) بسیار مفید است.
- روشن‌کنندگی پوست: عصاره شیرین بیان می‌تواند آنزیم تیروزیناز (مسئول تولید ملانین) را مهار کند. این خاصیت شیرین بیان به کاهش لکه‌های تیره (هیپرپیگمانتاسیون) و تغییر رنگ پوست کمک می‌کند.
- مرطوب‌کننده و تسکین‌دهنده: شیرین بیان به آب‌رسانی پوست خشک و حساس کمک کرده و خارش آن را کاهش می‌دهد.
- محافظت از پوست: ترکیبات موجود در شیرین بیان به‌عنوان آنتی‌اکسیدان عمل کرده و از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد و آسیب‌های محیطی که می‌توانند روند پیری را تسریع کنند، محافظت می‌کند.
- کاهش آکنه و چربی پوست: خواص ضد میکروبی شیرین بیان به مقابله با باکتری‌های عامل آکنه کمک کرده و لیکوکالکون A تولید چربی پوست را تنظیم می‌کند.
بیشتر بدانید: خواص میخک
خواص شیرین بیان از نظر طب سنتی
شیرین بیان برای قرن‌ها در طب سنتی فرهنگ‌های مختلف استفاده شده و به دلیل فواید درمانی خود یک گیاه ارزشمند به شمار می‌رود. فواید این گیاه از نظر طب سنتی را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
| خواص شیرین بیان با عسل | درمان مشکلات تنفسی مانند گلودرد و سرفه، کاهش التهاب بدن، تسکین ناراحتی‌های گوارشی مانند رفلاکس معده |
| خواص شیرین بیان با شیر | تسکین سرفه‌ها، گلودرد و گرفتگی برونش‌ها، درمان اختلالات گوارشی |
| خواص شیرین بیان بابونه | تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب در گلو و ریه‌ها، تسکین سردرد و دردهای عضلانی |
فواید شیرین بیان برای زنان
شیرین بیان فواید بالقوه‌ای در زمینه سلامت تولید مثل و باروری برای زنان دارد. این فواید عبارت‌اند از:
۱. خواص شیرین بیان برای رحم
شیرین بیان اثرات استروژنی دارد، به این معنی که می‌تواند مانند استروژن (Estrogen) در بدن عمل کرده و به تعادل سطح هورمون‌ها کمک کند. این ویژگی برای زنانی که دچار اختلالات قاعدگی یا شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) هستند بسیار مفید است.
با مصرف شیرین بیان، تولید استروژن افزایش پیدا کرده و چرخه‌های قاعدگی منظم‌تر خواهند شد. علاوه بر این، خون‌ریزی‌های شدید دوران قاعدگی نیز کاهش می‌یابند. با این حال، به‌دلیل اثرات هورمونی قوی، استفاده از شیرین بیان فقط تحت نظر پزشک متخصص توصیه می‌شود.
۲. خواص شیرین بیان برای باردار شدن
مصرف شیرین بیان می‌تواند به زنان در بهبود باروری نیز کمک کند. این گیاه با تنظیم هورمون‌ها به ویژه استروژن و پروژسترون (Progesterone)، می‌تواند در درمان اختلالاتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک که یکی از دلایل شایع ناباروری است، موثر باشد. مصرف زیاد شیرین بیان ممکن است عوارضی مانند فشار خون بالا ایجاد کند؛ بنابراین زنانی که در حال تلاش برای باردار شدن هستند باید از مصرف خودسرانه این گیاه خودداری کنند.
بیشتر بدانید: خواص زنجبیل
بیشتر بدانید: مورینگا چیست؟
خواص شیرین بیان برای کبد چرب
ریشه شیرین بیان می‌تواند در بهبود سلامت کبد و به‌ویژه در درمان بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) مفید باشد. این گیاه خواص ضدالتهابی و محافظت‌کننده از کبد دارد و می‌تواند به کاهش تجمع چربی، التهاب کبدی و بهبود عملکرد کبد کمک کند.
ترکیب‌های موجود در شیرین بیان مانند گلیسیریزین می‌توانند استرس اکسیداتیو را کاهش دهند که یکی از مشکلات رایج در بیماری‌های کبدی است. با این حال، مصرف زیاد شیرین بیان ممکن است منجر به عوارضی چون فشار خون بالا و کاهش پتاسیم شود؛ بنابراین از مصرف آن بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی بهترین خواص شیرین بیان پرداختیم. شیرین بیان و ریشه آن به‌مدت هزاران سال برای درمان انواع بیماری‌ها از جمله مشکلات تنفسی و گوارشی مورد استفاده قرار گرفته است. اگرچه این گیاه به تسکین مشکلاتی مانند رفلاکس معده، اگزما، زخم‌های گوارشی و سایر مشکلات سلامتی کمک می‌کند؛ اما مصرف زیاد آن می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی مختلف مانند افزایش خون و کاهش سطح پتاسیم شود.
بدین‌ترتیب، توصیه می‌کنیم قبل از مصرف شیرین بیان با یک متخصص تغذیه درباره میزان دوز مورد نیاز خود مشورت کنید. برای این کار می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
شیرین‌بیان سیاه می‌تواند با کاهش التهاب و تسکین زخم‌های گوارشی به بهبود عملکرد معده کمک کند. این گیاه همچنین دارای خواص ضد اسپاسم و ضد درد است که به کاهش علائم اختلالات گوارشی مانند سوء‌هاضمه و رفلاکس معده کمک می‌کند.
افزایش فشار خون، کاهش سطح پتاسیم، آریتمی (بی‌نظمی ضربان قلب)، نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب و ادم ریوی از جمله عوارض جانبی مصرف شیرین بیان هستند.
منبع:webmd | healthline
