در سه ماه اول بارداری چی نخوریم؟ ۱۳ غذای ممنوع برای زنان باردار

بارداری دوره‌ حساس و سرنوشت‌سازی است که تغذیه مادر می‌تواند نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت او و جنین ایفا کند. یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که در این دوران ذهن بسیاری از مادران را مشغول می‌کند این است که در سه ماه اول بارداری چی نخوریم.

در این سه ماه ابتدایی که جنین در حال شکل‌گیری است، مصرف بعضی از غذاها ممکن است به رشد او آسیب برساند یا سلامت مادر را به خطر بیندازد. شناخت این غذاها و دوری از آن‌ها می‌تواند از مشکلات جدی پیشگیری کند و آرامش خاطر بیشتری برای مادر فراهم آورد. برای آگاهی از ممنوعات سه ماهه اول بارداری، توصیه می‌کنیم این مقاله از مجله سلامت درمانکده را تا انتها بخوانید.

در سه ماه اول بارداری چی نخوریم؟

غذاهای ممنوع در بارداری عبارت‌اند از:

۱. ماهی با جیوه بالا

جیوه یک عنصر بسیار سمی است که بیشتر در آب‌های آلوده یافت می‌شود و برای رژیم بارداری ممنوع است. جیوه در مقادیر بالا می‌تواند برای سیستم عصبی، سیستم ایمنی و کلیه‌ها سمی باشد. همچنین ممکن است در کودکان مشکلات جدی رشد ایجاد کند و حتی با مقادیر کم هم اثرات مخربی داشته باشد.

از آنجا که جیوه در دریاهای آلوده یافت می‌شود، ماهی‌های بزرگ دریایی می‌توانند حاوی مقدار زیادی از این ماده باشند.  کوسه ماهی، اره ماهی، ماهی تن (به‌ویژه ماهی تن درشت چشم)، ماهی مارلین و ماهی لیزا به سر از مهم‌ترین ماهی های ممنوعه در بارداری هستند.

۲. ماهی نپخته یا خام

غذاهای دریایی خام می‌توانند عفونت‌های مختلفی از جمله عفونت‌های باکتریایی یا انگلی مانند نوروویروس، ویبریو، سالمونلا و لیستریا ایجاد کنند. بعضی از این عفونت‌ها ممکن است فقط باعث کم‌آبی و ضعف مادر می‌شوند. اما سایر عفونت‌ها از طریق جفت به جنین منتقل می‌شوند و خطر زایمان زودرس، سقط جنین، مرده‌زایی یا سایر مشکلات جدی سلامتی را افزایش می‌دهند.

زنان باردار به‌ویژه در معرض خطر ابتلا به عفونت‌ لیستریا هستند. در واقع، طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، زنان باردار ۱۰ برابر بیشتر از جمعیت عمومی به لیستریا مبتلا می‌شوند. ماهی‌های خام ممکن است در مرحله حمل، نگهداری یا فرآوری (از جمله دودی یا خشک شدن) به لیستریا آلوده شوند.

۳. گوشت نیم‌پز یا نپخته

گوشت فواید زیادی برای مادر و جنین دارد. چرا که منبع خوب پروتئین و آهن است. شواهد در مورد تغذیه در بالا رفتن جفت یا مدیریت جفت سرراهی نشان می‌دهد که غذاهای غنی از آهن می‌توانند به رفع این مشکل کمک کنند.

با این حال، گوشت نپخته یا نیم‌پز باید در فهرست غذاهای ممنوعه در بارداری قرار بگیرد. چون مصرف آن خطر ابتلا به چند عفونت باکتریایی یا انگلی از جمله توکسوپلاسما، E. coli، لیستریا و سالمونلا را افزایش می‌دهد.

باکتری‌ها برای سلامت جنین مضر هستند و احتمالا به تولد نوزاد مرده یا بیماری‌های عصبی شدید از جمله ناتوانی ذهنی، نابینایی و صرع منجر می‌شوند. در حالی که بیشتر باکتری‌ها در سطح قطعات گوشت وجود دارند، بعضی از آن‌ها ممکن است داخل فیبرهای عضلانی باقی بمانند.

۴. گوشت‌های فرآوری‌شده

هات‌ داگ و سایر گوشت‌های فرآوری‌شده ممکن است در طول فرآوری یا نگهداری به انواع باکتری‌ها آلوده شوند.  علاوه بر این، آن‌ها می‌توانند حاوی مقدار زیادی سدیم (نمک) و چربی‌ ناسالم باشند.

۵. تخم‌مرغ خام

اگر این سوال که در سه ماه اول بارداری چی نخوریم به ذهن‌تان خطور کرده است، باید بگوییم که لازم است از مصرف تخم‌مرغ خام بپرهیزید. خوردن تخم‌مرغ در تغذیه ماه اول بارداری برای زیبایی جنین توصیه می‌شود. اما تخم‌‌مرغ خام می‌تواند به باکتری سالمونلا آلوده باشد. علائم عفونت‌ سالمونلا شامل تب، حالت تهوع، استفراغ، کرامپ معده و اسهال است. با این حال، در موارد نادر ممکن است این عفونت باعث انقباض رحم شود و خطر زایمان زودرس یا مرده‌زایی را افزایش دهد.

زنان باردار باید از مصرف تخم‌مرغ عسلی که کاملا پخته نمی‌شود و غذاهای حاوی تخم‌مرغ خام مثل  سس مایونز خانگی و بستنی خانگی خودداری کنند. بیشتر محصولات تجاری حاوی تخم‌مرغ خام با تخم‌مرغ پاستوریزه تهیه می‌شوند و بی‌خطر هستند. با این حال، برای اطمینان باید همیشه برچسب محصول را بخوانید.

۶. امعاء و احشاء

امعاء و احشاء از جمله جگر و قلوه منبع خوب انواع مواد مغذی هستند. آن‌ها مقدار زیادی آهن، ویتامین B12، ویتامین A، روی، سلنیوم و مس دارند که همگی برای مادر و جنین مفیدند. اما مصرف بیش‌از‌حد ویتامین A ازپیش‌ساخته‌شده در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. چون به‌ویژه در سه ماهه اول بارداری می‌تواند به ناهنجاری مادرزادی و سقط جنین منجر شود.

مشکلات دوران بارداری بیشتر به دلیل زیاده‌روی در مصرف مکمل ویتامین A رخ می‌دهند. با این حال، بهتر است زنان باردار مصرف امعاء و احشاء را هم محدود کنند.

۷. کافئین

قهوه، چای، نوشیدنی‌های گازدار و کاکائو همگی حاوی کافئین هستند. تحقیقات نشان داده است که مصرف زیاد کافئین می‌تواند با خطر سقط جنین، مرده‌زایی، تولد نوزاد کم‌وزن و مشکلات رشد مرتبط باشد.

کافئین به ‌سرعت جذب می‌شود و به‌ راحتی از جفت عبور می‌کند. از آنجا که جنین و جفت آنزیم اصلی مورد نیاز برای متابولیسم کافئین را ندارند، ممکن است مقدار زیادی کافئین در بدن جنین تجمع پیدا کند.

کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG) توصیه می‌کند مصرف کافئین در دوران بارداری به کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز محدود شود.

۸. جوانه‌های خام

در پاسخ به این سوال که در سه ماه اول بارداری چی نخوریم، می‌توان به جوانه‌های خام هم اشاره کرد. چون جوانه‌های خام از جمله جوانه‌ یونجه، شبدر و ماش ممکن است به باکتری سالمونلا آلوده باشند.

محیط مرطوبی که برای رشد جوانه‌ها لازم است، شرایط ایده‌آلی برای رشد سالمونلا فراهم می‌کند و شستشوی این باکتری تقریبا غیر ممکن است. به همین دلیل، توصیه می‌شود به طور کلی از مصرف جوانه‌های خام خودداری کنید. به گفته سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، جوانه‌ها پس از پخته شدن بی‌خطر هستند.

۹. میوه‌ها و سبزیجات شسته‌نشده

بسیاری از زنان در مورد سبزیجات ممنوع در بارداری یا میوه های ممنوعه در دوران بارداری سوال می‌پرسند. میوه‌ها و سبزیجات برای مادر و جنین مفیدند؛ اما اگر به صورت شسته‌نشده یا همراه با پوست مصرف شوند، ممکن است برای سلامتی مشکل ایجاد کنند. چون سطح آن‌ها به چند نوع باکتری و انگل مثل توکسوپلاسما، E. coli، سالمونلا و لیستریا آلوده است. این آلودگی می‌تواند از طریق خاک یا طی فرآیندهای مختلف از جمله برداشت، ذخیره‌سازی، حمل‌ونقل یا فروش رخ دهد.

یک انگل خطرناک که ممکن است روی میوه‌ها و سبزیجات باقی بماند، توکسوپلاسما نام دارد. اکثر افرادی که به این انگل آلوده می‌شوند هیچ علائمی ندارند. اما انگل می‌تواند از جفت عبور کند و در آینده باعث از دست دادن بینایی یا مشکلات یادگیری شود. در بعضی موارد، آسیب‌های شدید چشمی یا مغزی ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند.

برای کاهش خطر عفونت توصیه می‌شود زنان باردار تمام میوه‌ها و سبزیجات را با آب تمیز به ‌خوبی بشویند و پیش از مصرف، پوست‌شان را بگیرند یا آن‌ها را بپزند.

۱۰. لبنیات غیر پاستوریزه

شیر و سایر محصولات لبنی غیر پاستوریزه ممکن است حاوی باکتری‌های مضری مانند لیستریا، سالمونلا، E.coli و کامپیلوباکتر باشند. این باکتری‌ها می‌توانند به عفونت‌هایی منجر شوند که معمولا به عنوان مسمومیت غذایی شناخته می‌شوند و عواقب خطرناکی برای جنین دارند.

باکتری‌ها ممکن است به ‌طور طبیعی وجود داشته باشند یا طی فرآیند تهیه و ذخیره‌سازی به محصولات راه پیدا کنند. فرآیند پاستوریزه کردن می‌تواند بدون اینکه ارزش غذایی محصولات را تغییر دهد، باکتری‌های مضر را از بین ببرد.

۱۱. الکل

وقتی این سوال مطرح می‌شود که در سه ماه اول بارداری چی نخوریم، الکل یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن اشاره کرد. چون خطر سقط جنین و مرده‌زایی را افزایش می‌دهد و مصرف آن حتی در مقادیر کم می‌تواند روی مغز کودک تاثیر منفی داشته باشد.

نوشیدن الکل در دوران بارداری ممکن است به سندرم جنین الکلی منجر شود که شامل تغییر شکل صورت، نقص قلب و عقب‌ماندگی ذهنی است. از آنجا که هیچ سطح ایمنی برای مصرف الکل در دوران بارداری تعریف نشده است، توصیه می‌شود از مصرف آن به طور کامل خودداری کنید.

بیشتر بدانید: ماه های بارداری

۱۲. بعضی از آبمیوه‌ها و اسموتی‌ها

آبمیوه‌ها برای بارداری سالم مفیدند. اما زنان باردار بهتر است از آبمیوه‌های پاستوریزه و بدون شکر استفاده کنند. آبمیوه‌های غیر پاستوریزه (به‌خصوص آن‌هایی که در آبمیوه‌فروشی‌ها آماده می‌شوند) و اسموتی‌های تهیه‌شده با این آبمیوه‌ها ممکن است حاوی باکتری‌های مضر باشند.

۱۳. غذاهای فرآوری‌شده

غذاهای فرآوری‌شده معمولا دارای مواد مغذی کمی هستند، اما مقدار زیادی کالری، قند و چربی‌ ناسالم دارند و ممکن است خطر افزایش وزن را بالا ببرند. اگرچه مقداری افزایش وزن در این دوران ضروری است، اما افزایش وزن بیش‌ازحد می‌تواند خطر عوارض زایمان و چاقی دوران کودکی را افزایش دهد.

اگر می‌خواهید در مورد راه‌های حفظ سلامت مادر و جنین اطلاعات بیشتری داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به باید ها و نباید های بارداری را مطالعه کنید.

کلام پایانی

در این مقاله به این سوال که در سه ماه اول بارداری چی نخوریم، پاسخ دادیم و شما را با غذاها و نوشیدنی‌های ممنوع برای زنان باردار آشنا کردیم. اگر در مورد این موضوع نگران هستید یا به راهنمایی نیاز دارید، با متخصص تغذیه یا دکتر زنان و زایمان مشورت کنید.

به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر زنان آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر زنان از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید. همچنین می‌توانید با دکتر تغذیه آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منبع: Healthline

تالارهای گفت‌وگو مرتبط با این مقاله

• خوردن چه مقدار زعفران در بارداری خطرناک است؟